Kapitalizmin farklı farklı dilleri var. Mesela, bizim müşteri dediklerimize onlar misafir diyebiliyor. Bizim film gösterimi dediğimize onlar ‘misafirleri rahatsız etmek’ diyebiliyor. Halbuki herkes bilir ki herhangi bir ticari şirketten fiyatını ödeyerek b...ir meta alan insana müşteri denir. Onun için, Starbucks'tan kahve alan insan Starbucks'ın misafiri değil onun müşterisidir. Böyle basit şeyleri anlatmamızın bir sebebi var elbet.
2 Kasım Çarşamba günü Starbucks’ta üniversitedeki sorunlarımızı konuşmak üzere bir araya geldik. Neden okulda öğrenci kantini diyebileceğimiz mekanların sayısı azalıyor, neden ucuz ve sağlıklı yemek yiyemiyoruz ve neden okul hakkındaki kararlarda okulun temel bileşeni olan öğrencilere sorulmuyor gibi soruları tartıştık. Müfredatların ve şirketlerle ilişkilerin belirlenmesinde söz hakkımızın olmayışından üniversite içi ulaşıma kadar bir dizi sıkıntıyı konuştuk. Bir yandan da, üniversitemizdeki Starbucks şubesinin varlığını sorguladık, tartıştık. Bu şubenin açılması kararı, üniversitedeki yaşamımıza dair diğer bütün kararlar gibi bize sorulmadan alınmıştı. Öyle ya, şirketlerle yapılan anlaşmalar sonucu bırakın salonlar, laboratuvarlar, bizzat biz öğrenciler iş gücü olarak kiralanıyoruz. Kaldı ki öğrencilerin neye ihtiyacı var, nasıl bir kantin isteniyor gibi sorularda söz hakkımız olsun.
Ancak, bizler bize ait olan bu kampüse dair kararlarda söz sahibi olmamız gerektiğini düşünüyoruz. Bu yüzden de Güney Kampüs’te açılan Starbucks’ı bir mekan olarak kullanmaya ve sözümüzü bir kez de orada söylemeye karar verdik. Tek düşündüğümüz üniversitenin bize ait bir alan olduğu halde karar mekanizmasına dahil olmayışımız değil elbette. Starbucks şirketinin kahve üretimi, dolaşımı ve pazarlaması üzerinden kurduğu sömürü ağı da başka bir sorunu teşkil ediyor. Kahve üretiminin yapıldığı ülkelerden dükkanda satılan bir bardak kahveye kadar geçen süreç, çiftçilerin ve bu süreçte rol oynayan bütün işçilerin sömürülmesi, şirket sahiplerinin ise giderek zenginleşmesi şeklinde işliyor. Günlük ücreti 0.5 dolar olan çiftçilerin, beslenme yardımı için ölüm tehlikesi seviyesine gelmesi gereken çocukların içinde bulunduğu bir ticaret ne kadar adil olabilirse Starbucks da o kadar adil.
Bu yüzden de geçtiğimiz Pazartesi günü tam da bu "adil ticaret" dedikleri şeyin ne kadar adil olmadığına dair bir filmi, Black Gold’u izleyelim dedik. Aslında bir noktaya kadar da izledik. Fakat projeksiyon aletinin ve perdenin varlığının mekanın güvenliğini tehdit ettiği ve ‘misafirleri’ rahatsız ettiğimiz gerekçesiyle Starbucks'ın başka bir şubesinden gelen güvenlik görevlileri gösterimi bitirmemizi talep ettiler bizden. İlgili bütün Starbucks yöneticilerinin alarma geçmesiyle birlikte kendi okulumuzda şirket müdürleri tarafından kovulmak istendik. Kimsenin ekmeğiyle oynamak, kimsenin ekmeğinin önünde durmak gibi bir niyetimiz yokken zor bir durumun içinde kaldık. Nasıl şirketlerin sözleri, milyarlarca insanın sözlerinin duyulmaz kılınmasıyla mümkün oluyorsa; Starbucks'ın kazandığı paranın hepsi de milyonlarca kahve yetiştiricisinin emeğinin görünmez kılınmasıyla mümkün oluyor halbuki.
Önce Illy Coffee, sonra Roberts Coffee, Dunkin’ Donuts, şimdi Starbucks birkaç gün sonra da Subway. Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı olur derler. Peki karton bardakta satılan tek bir kahve kaç kişinin kaç yılını çalıyor?
Şimdi sormak istediğimiz sorular daha da fazla. Üniversite rektörlüğü öğrencilerin ihtiyaçlarına ve iradelerine göre değil de, metrekaresi başına kira alarak mı kampüsü düzenliyor? Bizi okulumuzun içerisindeki herhangi bir mekanda film izlemekten alıkoyan bu ihalelerin müdürlere verdiği güç mü?
Meseleyi ‘biz istiyoruz’, ‘onlar vermiyor’ şeklinde görmüyoruz. Zaten bizim olanı bizlerden alanlara karşı var olmaya çabalıyoruz.
17 Kasım Perşembe günü tekrar Starbucks’ta kendi çayımız eşliğinde muhabbet etmek, olanı biteni tartışmak niyetiyle buluşmaya çağırıyoruz.
17 Kasım Perşembe
Saat: 17:30
Starbucks- Güney Kampüs
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder